Skip to main content

DORIEN PELS − 04/06/14 - TROUW
Aandacht voor wandelaars leidt in winkelgebied tot meer omzet. 'Ondernemers denken ten onrechte dat parkeerplekken het hoogste goed zijn.'
De stad die goed voor haar voetgangers zorgt, verdient dat dubbel en dwars terug. Dat besef dringt door in alle wereldsteden en nu ook langzaam in Nederland. "Fietsers zaten altijd al in de plannen van Nederlandse steden, op dat gebied zijn we internationaal een voorbeeld. Maar wandelaars zijn nog heel vaak niet in de plannen opgenomen", zegt Ineke Spapé, lector verkeer en stedenbouw aan de Bredase hogeschool NHTV.

Daar komt nu verandering in. Een groep experts, onder wie Spapé, maakt zich er hard voor. In opdracht van verkeerskennisinstituut Crow verzamelde de groep allerhande feiten om de voetgangerszaak te bepleiten. Het motto: 'Lopen loont'. Een winkelstraat waar is nagedacht over de breedte van de stoepen, de looproutes en de verlichting is nagedacht, heeft maar liefst 20 tot 40 procent meer omzet voor winkeliers.

 

De helft van de wereldbevolking leeft in de stad en het wordt alleen maar drukker in de toekomst. Als je goed let op de belangen van voetgangers in plaats van de automobilisten, geef je de stad terug aan de mensen, is een gedachte die leeft van Hongkong tot aan New York. Spapé: "De economische voordelen zijn legio. Voetgangers zijn kostenefficiënt. Je hebt minder parkeerplaatsen nodig. Ze dragen bij aan de reductie van de CO2-uitstoot. Wandelen is gezond, het drukt de kosten van de gezondheidszorg."

De Amerikaanse lobbygroep Walkonomics, houdt via Twitter de ontwikkelingen internationaal bij. Huizen in een voetgangersvriendelijke buurt in de VS worden meer waard, mensen zijn er slanker. In London schijnen mensen 40 procent meer te besteden in een winkelgebied als zij er te voet zijn gekomen dan mensen die met de auto zijn en meer dan de helft dan zij die met de metro zijn gekomen.

Spapé: "Het begint bij het beleid van de overheid. Je moet vastleggen dat voetgangers belangrijke verkeersdeelnemers zijn. Stel: ergens is ruimte nodig voor de afwikkeling van autoverkeer. Dan is de eerste neiging een zebrapad weg te halen. Echter als je eenmaal met de gemeenteraad hebt vastgelegd dat het belangrijk is dat mensen vaker te voet gaan, dan kan dat niet meer de standaardreactie zijn. Dan zul je beter moeten nadenken. Is extra ruimte voor de auto echt nodig? Wie gebruiken die stoep? Kunnen ze ook een andere route nemen? Hoe kan ik het voor de voetganger leuker maken?"

Spapé ziet in Amsterdam en Eindhoven voorbeeldsteden op voetgangersgebied. Een aantrekkelijk ingericht wandelgebied leidt ertoe dat mensen langer blijven en meer geld uitgeven, realiseert iedereen zich nu in deze steden. In Amsterdam moet het Leidseplein waar het verkeer veel chaos veroorzaakt, wandelvriendelijk worden. Een van de gedempte grachten, de Elandsgracht, zal ondanks protesten van ondernemers, autovrij worden gemaakt. En in Eindhoven komen bijvoorbeeld speciale looproutes.

Nederlandse ondernemers denken ten onrechte dat parkeerplekken het hoogste goed zijn, zegt Spapé. In Londen zijn winkeliers wel doordrongen van het belang van een aantrekkelijk trottoir. Desgevraagd zijn winkeliers soms zelfs bereid om daar aan mee te betalen.

"Je had de winkeliers moeten horen toen in de jaren zeventig de Kalverstraat autovrij werd gemaakt. De klanten zouden weg blijven, dachten ze. Nu is de Kalverstraat misschien wel de drukste straat van Nederland.
Superzebra's
In Eindhoven heeft de enthousiaste planoloog Erik van Hal iets nieuws bedacht: superzebra's (zie foto hiernaast). Dat zijn oversteekplekken met grote gekleurde strepen. De strepen lopen verder door aan weerszijden van de oversteek om de wandelinrichting aan te geven. Verderop is het óók leuk, moeten ze uitstralen.

Het is een van de ideeën om de stad aantrekkelijker te maken voor wandelaars. Eindhoven is zwaar gebombardeerd in de Tweede Wereldoorlog. Bij de wederopbouw kreeg als vanzelfsprekend de auto voorrang, want dát was vooruitgang. De stad groeide snel onder invloed van multinational Philips. "Je kunt er prima doorheen met de auto, ook aan parkeren is gedacht. Maar voor de voetganger is het geen pretje. Bewoners, ondernemers en de gemeenteraad zien in dat het zo niet langer gaat", zegt Van Hal.

"Eerst moet je als stad nadenken over wat je wil uitstralen. Eindhoven is het hart van de economische regio. We willen dat mensen komen om te recreëren en te winkelen. Eindhoven heeft niet zoals oude steden vanzelf leuke steegjes en oude pleintjes. Je moet dus nadenken over leuke dingen voor de mensen. Bijvoorbeeld meer groen in de binnenstad. Zorgen dat er op ooghoogte wat aardigs te zien is. Plekken creëren waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Je hoeft niet te strooien met bankjes, maar op de juiste plekken moet wel straatmeubilair staan."

Foto linksboven: gepimpte steigers in New York die op parasols lijken als je eronder door loopt. Foto linksonder: Artist impression van hoe de Amsterdamse Elandsgracht er zonder auto's uit gaat zien.